Turystyka i Rekreacja


Położenie  geograficzne.

Gmina  Trzebiechów  położona  jest  na  lewym  brzegu  rzeki  Odry  na  obszarze  szczególnym  a  mianowicie  w  pierwszej  strefie  ochrony  ujęcia  wody  dla  Zielonej  Góry. Fakt  ten  warunkuje  ekologiczny  charakter  Gminy  Trzebiechów  co  jednocześnie  stanowi  jej  niepodważalny  atut1. Obszar  Gminy  Trzebiechów  zajmuje  powierzchnię  8.099 ha  i  położony  jest  na  terenie  województwa  Lubuskiego  w  powiecie  Zielona  Góra. Gmina  Trzebiechów  graniczy  z  takimi  gminami  jak:
- od  północnego  zachodu  z  Gminą  Sulechów
- od  południowego  zachodu  z  Gminą  Zabór
- od  północnego  wschodu  z  Gminą  Kargowa
- od  południowego  wschodu  z  Gminą  Bojadła
W  skład  Gminy  wchodzi  dziesięć  sołectw: Borek, Gębice, Ledno-Głęboka, Głuchów, Mieszkowo, Ostrzyce, Podlegórz, Radowice, Swarzynice i Trzebiechów2. Na  terenie  Gminy  istnieje  rezerwat  przyrody „Radowice” w  obrębie  którego  występują  rzadkie  gatunki  fauny i flory . Na  terenie  Gminy  znajduje  się  również  chronione  siedlisko  ptactwa  błotnego , rzadko  występujące  siedliska  flory  na  wzgórzach  Podlegórza  oraz  zabytkowy  starodrzew  na  terenie  kompleksu  pałacowo-parkowego  w  Trzebiechowie  gdzie  ostatnio  otwarto  wspaniałą  ścieżkę  dydaktyczno-przyrodniczą . Występuje  również  wiele  egzotycznych  drzew  aklimatyzowanych  na  terenie  Trzebiechowa  oraz  specyficzny - leczniczy  mikroklimat. W  Trzebiechowie  - stolicy  Gminy  znajdują  się: Urząd  Gminy, Zakład Gospodarki Komunalnej, Przedsiębiorstwo  Handlowo-Usługowe Bomadek, Dom Pomocy Społecznej, Urząd Pocztowo-telekomunikacyjny, filia Banku Spółdzielczego, Apteka, Zakład Opieki  Zdrowotnej, Gminna Biblioteka Publiczna, Gminna  Hala Sportowa, Trzebiechowski Ośrodek  Kultury, Posterunek  Policji, Gimnazjum, Szkoła  Podstawowa  z  dwoma  filiami  w Głuchowie i Swarzynicach, Przedszkole  Gminne, Stacja  Paliw, Kościół  Parafialny  oraz  trzy  kościoły  filialne  w  Ostrzycach,  Podlegórzu, Głuchowie   i  kaplica  w  Lednie-Głębokim. Gabinet  Rehabilitacji, Ochotnicza  Straż  Pożarna  w  Trzebiechowie, Głuchowie  i  Ostrzycach, w  trzebiechowskim  pałacu  znajduje  się również  turystyczna  baza  noclegowa  na 25 miejsc3. Gmina  Trzebiechów posiada  znakomite  warunki dla rozwoju turystyki. Wielką  atrakcję  mogą stanowić  również  zabytki  architektury  między  innymi neoklasycystyczny  pałac w stylu rezydencji francuskich rodziny książęcej von Reuss, neoklasycystyczna świątynia w Trzebiechowie  według  rysu  projektu  wielkiego  niemieckiego  architekta, podróżnika, przyrodnika Karla Fridricha Schinkla który  nadzorował  projekt  wykonany  przez  Johanna  Gottlieba  Schloetzera , oraz niedawne wielkie odkrycie  - kompleks  sanatoryjny  według  projektu  znanego Maxa  Schündlera  z  dekoracją  wnętrz, meblami, sprzętami  wszelkimi  detalami  dekoratorskimi  wykonanymi  przez twórcę  secesji w Europie Henriego van de Velde  wielkiego belgijskiego projektanta sztuki  użytkowej4. Kolejnym  zabytkiem  jest  wspaniały  kościół  w  Podlegórzu  wybudowany  w  stylu  neoromańskim  z  zachowaniem  większości  kanonów  architektonicznych  dla  stylu  romańskiego  z  jednymi  z  najpiękniejszych  witraży  w  Diecezji  oraz   cmentarz  z  rodzinnym  grobowcem  książąt  Reussów  położony  na  uroczym  wzgórzu, górującym  nad  doliną  Obrzycy.

Pałac Książąt Reussów

Pierwsza siedziba szlachecka wzniesiona została przez rodzinę Troschków w końcu XVI lub na początku XVII wieku. Był to piętrowy dwór na planie prostokąta. Jego grube, kamienno-ceglane mury zachowane są w środkowej części pałacu (piwnice i parter). Obecny pałac wzniesiony został staraniem ówczesnego właściciela dóbr księcia Henryka Reussa. Budowę skrzydła głównego rozpoczęto w roku 1876, wykorzystując mury starszej siedziby. Architektem siedziby Reussów jest wiedeński architekt Viktor Rumpelmeyer. Skrzydło boczne dostawione zostało w 1901 roku. Po 1945 roku pałac był opuszczony. W latach 1979-1983 staraniem dyrektora Gminnej Szkoły Zbiorczej został odbudowany i adaptowany na potrzeby oświaty. Obiekt, odznaczający się monumentalnością założenia i przejrzystością formy, jest interesującym przykładem pałacowej architektury z okresu eklektyzmu. Jego budowniczy nawiązał wyraźnie do renesansowych rezydencji francuskich. Budowla jest dwukondygnacyjna z użytkowym poddaszem, dwuskrzydłowa z dwiema wieżami. Skrzydło główne ma pośrodku obu fasad ryzality zaakcentowane w sylwecie podwyższonymi dachami. Bogaty wystrój elewacji tworzą boniowania, gzymsy i obramienia okien. Partie ryzalitowe, poprzedzone schodami, zdobią ponadto pilastry, balkony, balustrady, wazony, iglicowe sterczyny oraz alegoryczne rzeźby figuralne. Pałac usytuowany jest w parku. Od frontu znajduje się rozległy dziedziniec, ogrodzony parkiem z bogato zdobioną bramą na osi. W otoczeniu pałacu znajduje się szereg związanych z nim budowli. Najstarszą jest powstała w pierwszej połowie XIX wieku klasycystyczna oficyna, ozdobiona od frontu piętrowym portykiem w postaci hemisferycznej wnęki z wejściem i balkonem. Dziś w oficynie mieści się Urząd Gminy. Z pierwszej połowy XIX wieku pochodzi również dawna obora, a z 1876 roku ujeżdżalnia. W Trzebiechowie są dwa założenia parkowe w otoczeniu pałacu, rozciąga się na północ od niego na przestrzeni 12 ha. Duża bezdrzewna płaszczyzna przylegająca do pałacu od północy jest prawdopodobnie pozostałością parteru barokowego ogrodu ozdobnego. Na początku XIX wieku teren ogrodu poszerzono zakładając park krajobrazowy. W latach siedemdziesiątych tegoż stulecia został on ponownie powiększony w wyniku zagospodarowania zmeliorowanych łąk. W obręb parku włączony został starszy zastany drzewostan. Elementami przestrzennej kompozycji są poza drzewami sadzonymi pojedynczo i grupowo, polany, stawy, kanały, wzgórza widokowe, altany i rzeźby. Drugi park powstał wraz z sanatorium w latach 1903-1905, z włączeniem starszych drzew zastanych. Park, pomyślany jako miejsce wypoczynku kuracjuszy, posiada polanę oraz dużą ilość alejek spacerowych. Na niewielkiej powierzchni 2,5 ha występuje 50 gatunków drzew i krzewów, także aklimatyzowanych. Wiek najstarszych (dębów) szacuje się na 120 lat.

Dawne Sanatorium

W latach 1903-1905 na północno-wschodnim skraju "miejskiej" części Trzebiechowa, w sąsiedztwie terenów pałacowych, założone zostało sanatorium przeciwgruźlicze. Fundatorką zespołu okazałych budynków była żona ówczesnego właściciela dóbr trzebiechowskich, księżna saksońsko-weimarska Maria Aleksandrina Reuss, a motywem fundacji choroba płucna jej córki. Architektem i głównym budowniczym tego obiektu jest znany Max Schündler natomiast swoistą sensacją na skalę europejską jest odkrycie przez historyków sztuki polskich, niemieckich i belgijskich iż głównym architektem wystroju wnętrz, malowideł, mebli, wszelkich detali zdobniczych, oraz sprzętów użytkowych jest wielki niemiecki projektant sztuki użytkowej pochodzenia belgijskiego, twórca europejskiego stylu secesji Henry van de Velde. W Trzebiechowie zachowała się znaczna grupa domów pochodzących z okresu po pożarze miasteczka w 1830 roku. Inne powstały w różnych latach XIX i w początkach XX wieku. Podobnie jak w przypadku rozplanowania, posiadającego elementy właściwe układom miejskim i wiejskim, także w zabudowie występują domy o charakterze małomiasteczkowym, jak i typowo wiejskim. Przetrwałe bez istotnych zmian rozplanowanie Trzebiechowa, złożone z trzech członów różnego pochodzenia, zabudowa mieszkalna, kompleks pałacowo-parkowy i kościół, tworzą zespół o znacznych wartościach zabytkowych.

Kościół Parafialny w Trzebiechowie

Z roku 1308 pochodzi wzmianka o przynależności kościoła w Trzebiechowie do diecezji poznańskiej. Później brak jest o nim wiadomości. W okresie reformacji kościół przejęli protestanci i był w ich rękach aż do 1945 roku. Na miejscu średniowiecznej drewnianej świątyni wystawili protestanci w roku 1654 szachulcowy kościół graniczny, służący wiernym z terenu śląskiego pogranicza. Obecny zbudowany został w 1840 roku, w stylu późnoklasycystycznym. Jest to kościół murowany, jednonawowy, na rzucie prostokąta, częścią prezbiterialną zwrócony na południe, z kwadratową wieżą od północy. Elewacje zdobią pilastry i gzymsy. Główne wejście prowadzące przez wieżę ujęte jest skromnym portalem z trójkątnym przyczółkiem. Wnętrze opięte jest emporami wspartymi na kolumnach. Rys projektu kościoła w Trzebiechowie wykonał wielki niemiecki architekt, czołowy przedstawiciel neoklasycyzmu w architekturze, nadworny królewski architekt, podróżnik i przyrodnik który poznał osobiście księżną saksońsko-weimarską Marię Aleksandrinę von Reuss Karl Fridrich Schinkel9 , nadzorował on osobiście powstanie projektu wykonanego przez Johanna Gottlieba Schloetzera.

Kościół w Podlegórzu




Kościół położony jest na malowniczym wzgórzu które góruje nad okolicą. Dawna nazwa Podlegórza bezpośrednio nawiązuje do położenia miejscowości a nazwa ta to - Obraberg - w tłumaczeniu Góra Obra. Podlegórski kościół zbudowany został na przełomie XVII i XVIII wieku. Można zaryzykować tezę że kościół ten był rodowym kościołem książęcej rodziny Reussów, właścicieli Trzebiechowa, Podlegórza, Radowic i okolicznych terenów. Został on zbudowany w stylu nawiązującym ściśle do kanonów budownictwa romańskiego. W podobnym stylu obok kościoła na malowniczym wzgórzu wzniesiono piękny grobowiec rodzinny Reussów w którym spoczywają ostatni przedstawiciele rodu na tych terenach mianowicie Henryk VII książę von Reuss oraz jego małżonka Maria, Aleksandrina księżna saksońsko-weimarska von Reuss. W kościele można podziwiać jedne z najpiękniejszych witraży w Diecezji, znajdujące się nad ołtarzem głównym z motywami winorośli - które są minionymi symbolami kwitnącego tu kiedyś winiarstwa i uprawy winogron. W witraże wkomponowano również herby rodziny Reussów. W kościele znajdują się również zabytkowe organy fundowane przez księcia Henryka VII von Reuss z okazji srebrnego jubileuszu. Kościół wzniesiony został z kamienia polnego z bardzo licznymi kamiennymi elementami dekoratorskimi i budowlanymi z piaskowca.

Rezerwat przyrody w Radowicach
Jego główne walory to przepiękna rzeźba terenu - głębokie wąwozy porośnięte starą buczyną, na dnie których płyną strumienie wypływające z licznych śródleśnych źródlisk. Z rzadszych gatunków ptaków gnieżdżą się tutaj puszczyk, gołąb siniak, dzięcioł zielony, muchołówka mała, brodziec samotny. Na pobliskiej śródleśnej łące można często spotkać żerujące żurawie, a także przylatujące tu czarne bociany. W tym rezerwacie wśród ssaków występują tu pospolicie kuny, wiewiórki, lisy, sarny, jelenie i dziki. Z rzadszych zwierząt pojawiają się czasem łoś i daniel, a w pobliskiej Obrzycy obserwuje się ostatnio bobra i wydrę. Na tym terenie znaleziono chronioną roślinę z rodzaju kruszczyk, oraz kilka gatunków grzybów chronionych to jest: szmaciaka gałęzistego, sromotnika bezwstydnego, mądziaka psiego. Największą jednak osobliwością tego miejsca jest siedlisko żółwia błotnego, należącego już do ginącego gatunku. Od Podlegórza do Cigacic wzdłuż rzeki Obrzyce ciągną się malownicze wzgórza. Zbocza o wystawie południowej stwarzają dogodne warunki do rozwoju roślinności należącej do zbiorowisk tzw. ciepłolubnych muraw. Zbiorowiska takie są dziś już bardzo rzadkie. Najciekawszy fragment zbocza to odcinek między Podlegórzem a Radowicami - niegdyś tereny przepięknych winnic. Stwierdzono tu występowanie bardzo rzadkiego szafirka miękkolistnego, zaliczanego do roślin chronionych oraz czyśćca prostego, a także wiele innych charakterystycznych roślin dla tego obszaru których występowania nie stwierdzono gdzie indziej, choćby łany szałwii i wyki ptasiej, rutewkę żółtą i pogiętą, krzyżownicę czubatą, przetacznik kłosowy i piaskowy, dziewannę rdzawą, rozchodnik ościsty i inne. Teren ten nie został jeszcze dokładnie zbadany i być może jeszcze wiele rzadkich i interesujących roślin czeka jeszcze na odkrycie. Ciekawym przyrodniczo obszarem jest również międzywale i łąki położone na południe od rzeki Obrzycy na jej przyujściowym odcinku od ujścia do szosy Sulechów - Głuchów. Tutaj corocznie, szczególnie wiosną zatrzymują się na odpoczynek stada wędrownych ptaków wodnych i błotnych, z których spora grupa należy już do rzadko spotykanych. Należą do nich krzyżówki, rożeńce, cyranki, cyraneczki, świstuny, głowienki, płaskonosy, czajki, brodźce leśne i samotne, mewy śmieszki i mewy pospolite, łabędzie nieme. Sporadyczne zlatują tu bataliony, a także tracze długodziobe. Na Odrze, która przepływa przez teren gminy spotykamy wiele gatunków ptaków zimujących, do których należą kaczki krzyżówki, łabędzie nieme i krzykliwe, gągoł, perkozek, tracz nurogęś a nawet orzeł bielik. W bogatych lasach łęgowych w dolinie Odry gnieżdżą się myszołowy, gołębiarze, puszczyki, kanie rude i pustułki. Nie wszędzie już możemy natrafić dziś na takie bogactwo ptaków drapieżnych. Na podmokłych łąkach i polach lęgną się czajki, bekasy, kszyki, kuropatwy, bażanty oraz rzadkie już błotniaki stawowe. Przedstawiony wyżej opis dowodzi niezbicie że Gmina Trzebiechów ma czym zachwycić ludzi wrażliwych na piękno przyrody i krajobrazu, szukających wypoczynku z dala od miejskiego zgiełku. Ten walor jest zdecydowanie jedną z największych atrakcji turystycznych gminy Trzebiechów.